کابوس تعبیر ناشده تفکیک زباله از مبدأ
سبزینه: نزدیک به ۱۲سال است که از تصویب قانون مدیریت پسماند توسط مجلس شورای اسلامی می‌گذرد، ولی هنوز این قانون با توجه به صراحتش در مفاد قانونی به‌طور کامل اجرا نشده است. طبق آمارهای به دست آمده روزانه ۸هزار تن زباله در پایتخت تولید می‌شود که با احتساب جمعیت، سرانه تولید زباله برای هر فرد تقریباً ۸۲۰ گرم است. تولید روزانه زباله در تهران ۵/۲ تا سه برابر بیش‌تر از برخی کلان‌شهرهایی است که از نظر جمعیت و بافت تا حدود زیادی به این شهر نزدیک هستند. در واقع عدم آگاهی مردم از خطرات آینده و مشکلات زیست‌محیطی ناشی از رشد روزافزون زباله، بزرگ‌ترین مشکل این بخش است.
بازیافت ۷۴ درصدی انرژی از زباله در ژاپن
طبق آمارهای جهانی در تولید پسماند، استرالیا با توجه به شرایط زمین ۷۰ درصد پسماندها را دفن و ۳۰ درصد را بازیافت می‌کند. ایتالیا ۵۴ درصد را دفن، ۱۲ درصد را بازیافت و ۳۳ درصد را به کمپوست بدل می‌کند. ژاپن تنها ۳ درصد را دفن، ۱۷ درصد را بازیافت و ۷۴ درصد را به صورت انرژی بازیافت می‌کند. سوئیس ۱ درصد را دفن، ۳۳ درصد را بازیافت، ۵۰ درصد را به انرژی و ۱۶ درصد را به کمپوست بدل می‌کند. در آمریکا ۵۴ درصد زباله‌ها دفن، ۲۴ درصد بازیافت، ۱۴ درصد به صورت انرژی بازیافت و ۸ درصد به کمپوست تبدیل می‌شود.
آمار جهانی نشان می‌دهد که متوسط سرانه تولید پسماندهای عادی در بخش شهرنشینی جهان ۱ کیلو و ۱۹ گرم است که در کشورهای پیشرفته با وجود مدیریت جامع برای کاهش پسماند باز هم شاهد رقمی بالاتر از میانگین جهانی هستیم، به گونه‌ای که در آمریکا این رقم برای هر فرد شهرنشین به ۵/۲ کیلوگرم، در آلمان به ۱۱/۲ کیلوگرم، در استرالیا به ۲۳/۲ و در ژاپن به ۷۳/۱ می‌رسد.
تولید زباله در ایران ۵۰ درصد کمتر از کشورهای توسعه یافته
اما در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه این رقم با کاهش مواجه است، به‌گونه‌ای که حتی پایین‌تر از میانگین جهانی است؛ اما در ایران متوسط سرانه تولید پسماندهای عادی در بخش شهرنشینی ۷۱۰ گرم است، ولی متأسفانه می‌بینیم که با همین میزان که حتی ۵۰ درصد کمتر از کشورهای توسعه یافته هست، روزانه ۴۸ هزار تن پسماند در کشور داریم. یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدیریت پسماند در هر کشوری مسأله تفکیک زباله از مبدأ است. با انجام این کار می‌توان سرمایه عظیمی را به چرخه اقتصادی وارد کرد. تهران به عنوان یکی از بزرگ‌ترن کلان‌شهر‌های کشور نیز از این موضوع رنج می‌برد، زیرا روزانه در آن نزدیک به ۸هزارتن زباله تولید می‌شود که تنها کار تفکیک زبأله از مبدأ درباره کمتر از ۱۰ درصد زباله‌های تولیدی این کلان‌شهر انجام می‌شود.
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران نیز این موضوع را تأیید می‌کند و به «سبزینه» می‌گوید: حساسیت‌های بسیاری در حوزه پسماند وجود دارد و شهرداری تهران روزانه ۱۰ میلیارد ریال برای جمع‌آوری، تفکیک، پردازش و دفع زباله هزینه می‌کند که این رقم در سال به بیش از چهار هزار میلیارد ریال می‌رسد.
به گفته وی با توجه به اعتبارات پیش‌بینی شده برای اجرای طرح پسماند، باید شاهد بهبود شرایط جمع‌آوری و تفکیک زباله‌های شهر تهران باشیم و این درحالی است که هنوز مشکلات زیادی دراین حوزه وجود دارد.
تنها ۱۰ درصد زباله‌های پایتخت از مبدأ تفکیک می‌شود
وی ادامه می‌دهد: تفکیک زباله‌های تولیدی شهر باید از مبدأ انجام شود و این درحالی است که آمار اجرای این طرح در سطح شهر به نسبت کل زباله‌های تولیدی، کمتر از ۱۰ درصد است.
حقانی تفکیک زباله را اقدامی در راستای حفظ منابع ملی می‌داند و می‌گوید: تفکیک زباله از مبدأ علاوه بر کارآفرینی و حذف یارانه، موجب افزایش درآمدهای پایدار شهری خواهد شد. باید از تمام ظرفیت‌های شهروندی در راستای اجرای طرح تفکیک زباله استفاده شود، چراکه شهرداری به تنهایی قادر به اجرای کامل و موثر این طرح نیست.
لزوم تصویب طرح جامع تفکیک زباله از مبدأ
وی با اشاره به اهمیت مدیریت پسماند در پایتخت می‌گوید: باید طرح جامعی برای تفکیک زباله از مبدأ ارائه و تصویب و شهرداری موظف شود دستورالعمل تفکیک پسماند را تهیه و به شورا ارائه کند.
این عضو شورای شهر تهران با تأکید بر این‌که تفکیک زباله از مبدأ باید به عنوان یک اصل مورد توجه شهرداری‌‌ها قرار بگیرد، می‌گوید: شهرداری باید بستری را برای اجرای تفکیک زباله از مبدأ فراهم کند. در حال حاضر روزانه چیزی حدود ۶۵۰۰ تا ۷۵۰۰ تن زباله خانگی، تجاری و اداری در شهر تهران داریم که بخشی از این زباله‌ها نیز بیمارستانی است.
روش‌های علمی جایگزین روش‌های سنتی تفکیک زباله شود
رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران نیز چندی پیش در یکی از جلسات علنی شورای شهر، جداسازی زباله از سوی نان‌خشکی‌ها و زباله جمع‌کن‌ها را تهدیدی برای سلامت افرد و محیط زیست شهر بر‌شمرد و گفت: این اقدام موجب خلق مناظر ناخوشایندی در سطح شهر می‌شود و همیشه آلودگی زباله را در شهر شاهدیم.
رحمت‌الله حافظی در بخش دیگری از گفته‌هایش خطاب به مدیران شهری تأکید کرد: باید از روش‌های سنتی تفکیک زباله به سمت روش‌های علمی و روزآمد حرکت کنیم.
شهرداری در آموزش شهروندان برای تفکیک زباله ناموفق بوده است
وی درباره درآمدی که شهر تهران می‌تواند از محل زباله کسب کند، گفت: پاسخ این سوال را مافیاهای پشت پرده زباله می‌توانند ارائه دهند.
کابوس تعبیر ناشده تفکیک
بدون شک یکی از راه‌های کاهش هزینه‌های سرسام‌آور جمع‌آوری زباله‌های پایتخت و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از حضور زباله جمع‌کن‌ها در سطح شهر اجرای دقیق و منظم تفکیک زباله در مبدأ است؛ مسأله‌ای که به نظر می‌رسد شهرداری تهران تا این لحظه در آموزش آن به شهروندان تهرانی و مجاب کردن آن‌ها به اجرای این برنامه ناموفق بوده است.
اما جعفری، مدیرعامل سازمان پسماند شهر تهران، موافق سخنان حافظی نیست و در این باره می‌گوید: تفکیک پسماند در مبدأ از موفقیت نسبی برخوردار بوده است و با توجه به ماهیت مدیریت پسماند و به‌ویژه تفکیک در مبدأ که مقوله‌ای فراگیر در میان همه اقشار جامعه است، دستیابی به اهداف کلان این طرح مستلزم مشارکت عمومی و ایفای نقش تمام شهروندان، نهادهای عمومی و خصوصی، دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مردم‌نهاد است.
ضرورت فرهنگ‌سازی در جهت ایجاد مطالبه عمومی برای تفکیک زباله
وی ادامه می‌دهد: از سوی دیگر نتیجه‌گیری و تحقق اهداف آن منوط به مطالبه عمومی شهروندان و توسعه پایدار است که این نیز از طریق تغییر و ارتقای نگرش و بینش اجتماعی شهروندان توسط دستگاه‌ها و متولیان فرهنگ از جمله رسانه ملی، وزارت آموزش و پرورش، علوم، بهداشت و… میسر می‌شود. بررسی وضعیت و پیشینه مدیریت پسماند در کشورهای موفق حاکی از آن است که نهادینه شدن طرح تفکیک در مبدأ و جداسازی کامل پسماندهای شهری تدریجی بوده و در بلندمدت امکان تحقق دارد.
در همه سال‌های اخیر، مدیران شهری بارها در سخنرانی‌های خود زباله و پسماند را «طلای کثیف» نامیده‌اند. با وجود این، بهره‌برداری ما از این طلای کثیف و تبدیل آن به ثروت، اغلب در حد حرف باقی مانده و هنوز اتفاقی در این حوزه نیفتاده است.
پیوند کوتاه به این مطلب:
کلیه حقوق سایت متعلق به انجمن فرویدی است